Verschil in zuivere speeltijd immens

door Maarten Wijffels

 

 

In de eerste maanden van dit seizoen zwelt de discussie aan: moet het voetbal toe naar zuivere speeltijd? Deze krant zocht uit hoe lang de bal rolt én stilligt in de eredivisie. De conclusie is onthutsend: Sommige duels duren effectief 68 minuten, andere maar 49.

Ook dit weekeinde zal het in de eredivisie weer voorkomen. Er zullen wedstrijden zijn waarin teams grofweg 20 minuten minder tijd hebben om te scoren dan in duels van een concurrent. Misschien wordt ADO Den Haag - Ajax morgen wel zo'n treffen waarin er hooguit 50 procent van de tijd ook echt wordt gevoetbald. Omdat de rest opgaat aan spelbederf en allerlei spelvertragende acties.

 

 

Dat is namelijk een kenmerk van veel wedstrijden van de Haagse club, zo wijzen cijfers van databedrijf Opta uit. ADO staat maar liefst vijf keer in de top 10 van wedstrijden uit dit seizoen met de kortste effectieve speeltijd. Andersom speelde AZ deze competitie in drie van de vijf duels waarin de bal het langs rolde.

 

 

In de eerste maanden van dit seizoen is het een item: moet het voetbal toe naar zuivere speeltijd? De aanzwellende discussie bereikte een voorlopige piek in de vorige speelronde. Daarin viel bij Ajax - FC Groningen een rode kaart voor tijdrekken. Arbiter Bjorn Kuipers stelde een daad door Groninger Django Warmerdam om die reden weg te sturen. Hoewel Marco van Basten in de studio twijfelde aan de argumentatie van Kuipers, was het feit op zich koren op de molen van de FOX-analyticus. Van Basten is één van de felste pleitbezorgers van zuivere speeltijd. "Zodat alle komedie op slag zinloos wordt."

 

 

 

Om een goed beeld te krijgen van de situatie in de eredivisie, vroegen we Opta dus om cijfers. En dan schrik je toch wel van de enorme verschillen. Bij Emmen - ADO werd vorige week slechts de helft van de tijd gevoetbald. Een dag later kon de toeschouwer/tv-kijker bij Fortuna - Sparta helemaal zijn lol op: een 0-0 eindstand en amper 49 minuten 'voetbal' op een totale wedstrijdduur van 98.22 minuten. Sowieso staat Fortuna drie keer in de top 5 met langst onderbroken wedstrijden. Morgen krijgt de ploeg Feyenoord op bezoek. "We zijn niet de enige competitie die hier mee te maken heeft, dit is het beeld in heel veel landen", ziet Gijs de Jong. Als secretaris generaal van de KNVB heeft hij veel contact met buitenlandse bonden. "Premier League, Bundesliga, ook daar ligt de effectieve speeltijd gemiddeld maar tussen de 50 en 55 minuten. 90 minuten effectief voetbal is onmogelijk, maar slechts grofweg de helft voelt wel heel erg karig. En dat is ook wat wij in alle onderzoeken onder voetbalsupporters terug zien komen: tijdrekken en spelbederf behoren tot de grootste ergernissen."

 

 

Het zou de voetbalsector moeten uitdagen om collectief na te denken over verbetering, gelooft De Jong. "Want je wilt niet dat het een kunst wordt om wedstrijden te vertragen. Ik verwacht en hoop ook dat dit hét onderwerp op de internationale agenda wordt voor de komende jaren." Diezelfde hoop sprak Van Basten uit toen hij nog bij de FIFA werkte. Effectieve speeltijd noemde hij 'de meest haalbare vernieuwing waar de hoogste voetbalbestuurders nog voor open staan.' Destijds galmde immers het WK van 2018 in Rusland na. Met bijvoorbeeld Iran - Marokko. Daar werd effectief maar 46 minuten gevoetbald. Van Basten: "Voortdurend lag het spel om allerlei redenen stil. Er waren ook WK-duels met 71 minuten aan effectieve speeltijd. Dat verschil zet mensen aan het denken."

 

 

Andre Onana

Zoals ook geldt voor Feyenoord - PSV van vorig seizoen. In de Kuip werd toen in de laatste 25 minuten nauwelijks meer gevoetbald bij een 2-1 voorsprong voor de thuisclub. Feyenoord-fans gooiden zelfs een tweede bal in het veld bij een kansrijke situatie voor PSV. Bij Ajax - PSV was er commotie over Andre Onana. Die 'stal' in zijn uppie liefst 4.46 minuten van de tijd die Ajax moest zien te overleven met 10 man en een 2-1 voorsprong. Saillant: arbiter Kuipers hield het destijds alleen bij geel voor de doelman.

 

 

Van Basten wees verder al eens naar Spanje. "Als je ziet hoe effectief Atlético Madrid omgaat met spelbederf, dat moet je op een gezonde manier bestrijden. Als het Real Madrid tegen Barcelona is en er kan 65 minuten worden gespeeld, terwijl dat bij Atlético tegen Barcelona maar 50 minuten is, dan is het punt duidelijk, lijkt mij."

 

 

Terug naar de actuele situatie in de eredivisie. AZ staat zo hoog in het 'positieve' klassement, omdat het altijd en overal wil aanvallen en domineren. Verder valt op: wedstrijden met grote uitslagen kennen veel zuivere speeltijd. Waarom ADO aan de andere kant van het spectrum zit? Die club verloor met Abdenasser El Khayati en Sheraldo Becker twee kopstukken. Trainer Fons Groenendijk zei al meerdere keren wat hij met de overgebleven spelers wil zijn: 'een lastig te bespelen ploegie'. ADO strijdt op het randje, wordt vaak teruggekeken door de VAR, wat tijd in beslag neemt. En de ploeg neemt relatief veel tijd voor corners en vrije trappen. Groenendijk en zijn mannen zetten in op een spelonderdeel dat ook met mindere spelers zeer kan renderen.

 

 

De KNVB zou graag testen met zuivere speeltijd. Zoals de bond altijd vooroploopt bij het pionieren met nieuwe regelgeving. Een begin zou kunnen zijn om alleen de blessuretijd volledig effectief te spelen. Bij de IFAB (het internationale spelregelcomité) heeft de KNVB inmiddels gevraagd: stel, we zouden zoiets willen uitproberen, hoe willen jullie zo'n voorstel dan aangeleverd krijgen? Want zonder goedkeuring van de IFAB kan er niets.

 

 

Een belangrijk punt lijkt de invloed van de tv. Bij effectieve speeltijd (van zeg 60 of 70 minuten) zou de eindtijd van wedstrijden een stuk flexibeler worden. Lastig, als er vaste blokken aan reclametijd moeten worden verkocht. Toch zijn er grote sporten waar die combinatie prima werkt. En bij zaalvoetbal gebeurt in feite ook al dat de klok tussendoor geregeld wordt stilgezet.

 

 

Toevallig was er maandag een symposium van progressieve bonden in Kopenhagen, waar ook Gijs de Jong was. Samen met onder meer Engeland, Ierland, Polen en België boog Nederland zich daar over de toekomst van het voetbal. "Wij hebben daar als KNVB concreet de vraag gesteld: wie denkt dat over 30 jaar 11 tegen 11, op een veld van 105 bij 68 meter, in een tijdsbestek van 90 minuten, nog steeds de leidende vorm is voor een voetbalwedstrijd? Er was niemand die dat dacht. Iedereen denkt dat het over 30 jaar anders is. Maar wat gaan we dan doen om ons voor te bereiden? Wat kun je stapsgewijs veranderen of verbeteren? Daar ligt een grote uitdaging."