Vrije val ADO Den Haag levert Mission Impossible op

Door Martijn Krabbendam

 

 

Er wordt zowaar gelachen in het Kyocera Stadion, want er is een goochelaar die met de meest fantastische trucs kinderen van Playing for Success even hun zorgen laat vergeten. De jongens en meisjes die het om sociaal-economische redenen op school wat lastiger hebben, vallen stil en zetten even alle problemen opzij als het ene na het andere muntje verdwijnt en via handen en oren vermenigvuldigd weer terugkomt. Het gaat snel en is niet te volgen; hoe kan dát nou? Je zou er met niet al te veel fantasie een metafoor in kunnen zien voor het seizoen van ADO Den Haag: gegoochel met aandelenpakketten, rechtszaken, Chinezen en commissarissen. Maar óók: gegoochel op het veld, met wisselende opstellingen, falende spelers en, als gevolg daarvan, dramatische prestaties. 

 

 

Het nieuwe jaar van ADO begint zoals het vorige eindigde: alweer met gedoe. Nu is Zeljko Petrovic het vechten zat geworden. Hij bereikt op dinsdagochtend snel een akkoord met de manager voetbalzaken Jeffrey van As en de directeur-voor-drie-dagen Mattijs Manders om zijn contract te laten ontbinden. De twee maanden salaris die Petro nog meekrijgt, kan ADO blijkbaar nog wel ophoesten. In Oosterhout klinkt een diepe zucht van verlichting, nu de trainer verlost is van het wespennest waarin overleven een kansloze zaak was geworden.

 

 

Oude liefde roest niet

Over Petrovic straks meer. Een kamer naast de goochelaar die de kinderen van Playing for Success vermaakt, hijst een man zich achter de tafel die zegt niet te kunnen goochelen. Laat staan toveren. En dat is toch eigenlijk wel wat er van Fons Groenendijk wordt verwacht. Jeffrey van As negeerde een open sollicitatie van zijn goede vriend Robert Maaskant en koos voor een andere oude bekende: Groenendijk, net zoals Van As ook een Leidenaar. Van As hoefde niet ver te rijden om Groenendijk te overtuigen in ADO te stappen en de trainer hapte toe omdat hij "tegen zijn jeugdliefde geen nee kan zeggen". Dat oude liefde weliswaar niet roest, maar toch blind kan maken, lijkt Groenendijk te vergeten. Hij steekt een verhaal af zoals je dat mag verwachten van een nieuwe trainer. Naar wat er allemaal is gebeurd bij ADO Den Haag – en dat is veel – kijkt hij niet meer terug, wat telt is de toekomst. Groenendijk heeft wel een idee wat zijn nieuwe club mist. "Een gezicht", vertelt hij, "het karakter waar deze club om bekendstond. Ik zoek spelers die dat kunnen brengen, want zo veel tijd hebben we niet. Het is simpel, ADO mag niet verloren gaan."

 

Intern bij ADO leeft al maanden het idee dat Mattijs Manders er vooral ook is voor Manders zelf

 

Terwijl Groenendijk zijn verhaal vertelt, speelt directeur Manders wat met zijn mobiele telefoon en zegt dat de club wellicht nog een poging zal wagen de transfervrije Jan Wuytens naar Den Haag te halen. Deze ex-speler van Heracles Almelo en AZ zou volgens Manders een ideale versterking zijn voor ADO. Maar waarop hij dat baseert? Het is hét probleem van de club: ze wordt geleid door een van de meest onervaren directeuren in het Nederlandse betaalde voetbal. Intern bij ADO leeft al maanden het idee dat Manders er vooral ook is voor Manders zelf. Petrovic vraagt hem vlak voordat hij ermee stopt, twee dingen.

1) Spreek je steun eens openlijk uit: dat heb je namelijk nog niet een kéér gedaan.

En:

2) Geef me een andere assistent. Petrovic was ervan op de hoogte dat als hij in de rust even naar de wc ging, zijn rechterhand Ekrem Kahya de spelers aankeek met een blik van dat hij de tactiek van de hoofdtrainer ook niet meer kon volgen. Als Manders aangeeft dat hij niet kan voldoen aan zijn eisen, is bij beide partijen duidelijk dat de samenwerking moet worden beëindigd.

 

 

Hoewel Van As als nieuwe manager spelerszaken geen bemoeienis heeft met dit proces, komt de beslissing van Petrovic hem wel goed uit. Hij kan een trainer aanstellen naar eigen inzicht, maar maakt daarna de klassieke fout door zich achter de rug van commissaris Martin Jol te verschuilen. Hij wekt zelfs de indruk dat Jol degene is die heeft aangestuurd op het ontslag van de coach. De band tussen de oud-trainer en Petrovic is inderdaad een tijdje bekoeld geweest, maar de twee zijn allang weer on speaking terms. Petrovic sparde zelfs wekelijks met Jol over ADO. Van As nuanceert tijdens de presentatie van Groenendijk meteen het beeld dat is ontstaan. "Het lijkt me logisch dat je de commissarissen altijd op de hoogte houdt van waarmee je bezig bent, zeker als je een ervaren voetbalman zoals Martin Jol in huis hebt. Maar de uiteindelijke beslissingen worden genomen door de directie, door Mattijs (Manders, red.) en mijzelf. Laat daarover geen misverstand bestaan."

 

 

Dan Groenendijk weer, The Fonz. Hij heeft de gunfactor mee. In het Nederlandse voetbal zijn er niet veel mensen te vinden die een hekel hebben aan deze oud-speler van ADO, Roda JC, Sparta Rotterdam, Ajax, Manchester City en FC Utrecht. Als trainer werkte hij bij Ajax (assistent en de beloften), promoveerde hij bijna met FC Den Bosch en hield hij knap Willem II en Excelsior in de Eredivisie. Tussendoor was hij ook nog even actief in Roemenië. Aan Groenendijk kleeft het imago van een trainer die druk lastig vindt. Althans, zo gaan de verhalen bij Excelsior, waar iedereen met verbazing het nieuws vernam dat hun vroegere trainer nu in het oog van de storm ADO Den Haag moet gaan redden. Liet hij niet juist zijn contract ontbinden – hij kon verder bij Excelsior – vanwege de druk en de moeizame relatie met de regionale media? Groenendijk nuanceert: "Wat daar daadwerkelijk is gebeurd, hou ik voor mezelf. Met druk had het in ieder geval niets te maken, alleen is het soms lastig werken als er op het plein voor het stadion drie standbeelden staan van je voorganger."

 

 

Terug in de tijd

Bijna twee uur heeft ADO Den Haag vandaag op het veld gestaan en zij die het kunnen weten zagen de ploeg anders trainen dan voorheen. Het is zoals dat gaat als er een nieuwe trainer voor de groep staat: andere ogen dwingen. Zo veel bijzonders doet Groenendijk nu ook weer niet. Positiespel, sjablonen en drie partijen van elf-tegen-elf, maar de trainer is niet geheimzinnig en laat meteen zien wat hij van plan is. Hij past de speelwijze iets aan met 4-2-3-1 en wisselt slechts per partij een aantal posities. De grootste verandering, valt op, zit "m vooral bij de spelers. Die laten zich ineens horen. Af en toe wordt er zelfs gelachen.

 

 

Wat verder ook opvalt: de nieuwe assistent Dirk Heesen. Blijkbaar vindt ADO dat de slechte prestaties niet alleen Petrovic zijn aan te rekenen. Assistent Kahya krijgt in de pikorde nu oud-speler Heesen boven zich. Het zorgt er wel voor dat de trainersstaf nu bestaat uit drie voormalige voetballers van de club. Dat is wel handig: zij hebben net wat meer krediet dan trainers zónder verleden in geel en groen. Met Heesen haalt ADO bovendien oude normen en waarden in huis. Tot november assisteerde hij Jerrel Hasselbaink bij Queens Park Rangers, daarvóór kende hij een trainerscarrière in de marge van het profvoetbal. 

 

Maar nu is Dirk weer thuis en net als Groenendijk – die de helft verdient van wat Petrovic kreeg – komt hij niet voor het geld. Heesen betaalt nog net geen contributie, maar clubliefde is hem veel meer waard dan een tankpas en de kleine vergoeding van duizend euro bruto.

 

 

"We moeten gewoon keihard werken. Niet zeiken, niet zeuren, een machine worden"

Hij speelde 249 wedstrijden voor ADO Den Haag, weliswaar in "een totaal andere periode", maar de kernwaarden van toen moeten volgens Heesen wel weer de pijlers worden van het ADO van nu. "We stonden er voor elkaar", kijkt hij terug op de goede oude tijd. "Als ik een stapje naar links deed, wist ik dat Marco Gentile en Michel Adam dat ook deden. En kwam er per ongeluk eens een tegenstander door, ja, dan pakte ik die. Of anders deed Gentile dat, of Adam, of Marcel Valk, of wie dan ook. Ik weet: dat waren echte Haagse gasten, maar zij gaven zo'n elftal toch een bepaald karakter waarnaar we op zoek moeten."

 

"Kameraadschap", "bloed aan de paal", "kan niet, wil niet, bestaat niet"; Dik Heesen schudt ze zo uit z"n mouw. Voetbal is volgens de nieuwe assistent helemaal niet zo ingewikkeld. Alles begint toch bij de energie die je als ploeg in een wedstrijd legt. In Engeland, bij QPR, gingen zijn ogen wat dat betreft nog verder open. Ook The Hoops hadden niet de beste spelers, maar elke wedstrijd was een battle op zichzelf. De crux, volgens Heesen: je won niet zomaar van QPR. "Ik had zoiets nog nooit zó meegemaakt. Alleen winnen telt en het maakte niet uit of je daarvoor een lekkere wedstrijd had gespeeld. Gewoon heel simpel: eerst strijd leveren, dan voetballen. En als je dan minder bent dan je tegenstander, wat vaak zo is bij clubs die onderin spelen, kun je op die manier een hoop compenseren en het ze in ieder geval lastig maken. Wij werken bij ADO niet met Cristiano en Messi. We moeten gewoon keihard werken. Niet zeiken, niet zeuren, een machine worden. Ik heb één ding geleerd. Een mens, en dus ook een speler, kan altijd meer brengen dan hij denkt."

 

 

Terug in de tijd met Dik Heesen en een dag later neemt ook Groenendijk maar weer eens die Trip down Memory Lane. Als het heden zo'n chaos is, is er altijd nog het verleden om op terug te vallen en aan vast te houden. Vroeger was niet alles beter, alleen wél het voetbal van ADO Den Haag. Groenendijk praat weer over "het gezicht van de club". "Hier moet altijd de onderste steen boven", zegt hij, "en dat betekent: tien procent meer geven dan je tegenstander. De kantjes eraf lopen past niet bij deze club, wel de uitstraling van over mijn lijk. We zijn bezig met profvoetbal bij een prachtig mooie club. Dat geeft mij het recht dat ik wel wat dingen kan eisen en de spelers zullen dat gaan merken. We zullen alles iets kritischer onder de loep gaan nemen hier. Ik ben zelf niet zo van het terugkijken, maar laatst zag ik de documentaire – Jagen, Jagen – over mijn periode als voetballer bij, toen nog, FC Den Haag. Dat maakte meteen wel wat bij me los. Ik vind dat een beetje van toen wel in het hier en nu mag, al zal dat niet makkelijk zijn. Ik kan niet in een paar dagen van alles op z'n kop zetten, dan had ik nu bij Real Madrid gezeten. Maar ik ben wel van mening dat je meer mag verwachten van dit ADO dan dat deze ploeg heeft laten zien." 

 

 

Totale demasqué

Go Ahead Eagles-ADO Den Haag is een half uur afgelopen en wat een wederopstanding had moeten worden, eindigt in een totale demasqué van een elftal dat niet meer te redden lijkt. De Eagles winnen verdiend met 3-1, alleen maar door net wat meer energie te leggen in de wedstrijd dan het slappe ADO. De totale wanprestatie straalt af op iedereen. Beugelsdijk en Meissner vormden een parodie op een centraal duo, de backs Kanon en Ebuehi doen alles verkeerd, Duplan dribbelt als een kip zonder kop, de buitenspelers Schaken en Wolters komen niet één keer hun man voorbij en Fernandez doet waar hij om bekendstaat: ruziemaken met de bal. Als ADO vanavond al een gezicht laat zien, heeft het dezelfde uitdrukkingen als het gehele seizoen, die van onmacht en vertwijfeling. "Of ik geschrokken ben?", vraagt Groenendijk. "Nou, toch wel. Het probleem zit blijkbaar toch enorm diep."

 

 

Iederéén is geschrokken van ADO Den Haag. In de hal voor de kleedkamers ziet de geschorste Elvis Manu zijn oude ploeggenoot van Feyenoord, Ruben Schaken, staan. De laatste kan ondanks de nederlaag zijn lachen niet inhouden om de met bont gevoerde jas van de geschorste aanvaller van Go Ahead. Maar Manu lacht harder. "Dit wordt vrijdagavond voetballen voor jullie, vriend, volgend seizoen. Vrijdagavond." Schaken zucht. Hijzelf zal dat niet meemaken, bezig als hij is aan zijn laatste seizoen als profvoetballer, maar hij kan Manu onmogelijk ongelijk geven. De routinier houdt zich in en zegt niet wat hij denkt over wat er allemaal omgaat in de verdeelde spelersgroep. Maar, geeft Schaken wel toe, wat ADO laat zien, slaat nergens op. "Ik heb in mijn hele leven nog geen laatste gestaan en nu wel. Je ziet aan alles dat het ontbreekt aan vertrouwen, dat ongrijpbare fenomeen. Maar meer dan doorgaan kunnen we ook niet. De nieuwe trainer is net begonnen. Je kan ook niet meteen wonderen verwachten."

 

 

Groenendijk probeert de moed er maar in te houden. Hij heeft vanavond zelf al een signaal afgegeven voor de komende weken door de falende aanvallers Schaken en Fernandez in de rust te wisselen voor Becker en Havenaar, maar veel veranderde er niet. Naast de kleedkamer staart Jeffrey van As voor zich uit, hij – net binnen – valt nog niet veel te verwijten. De nieuwe spelers die hij haalde kwamen voor bij elkaar opgeteld zestigduizend euro naar Den Haag, Derde Divisie-achtige bedragen. Dat geldt overigens niet voor directeur Manders, die zich ook weer meldt bij de kleedkamer. Hij stond daar ook toen ADO uit de eerste vier wedstrijden van het seizoen tien punten had gepakt en dacht destijds dat het allemaal wel zou meevallen. De enige die wist dat ADO slachtoffer ging worden van dat eigen, kortstondige succes en altijd waarschuwde voor het scenario dat volgde, zeven punten uit de volgende achttien duels, was Zeljko Petrovic. Toen de trainer tijdens het trainingskamp in Estepona rond was met een aantal spelers, maar die door geldgebrek naar de concurrentie zag vertrekken, wilde hij er eigenlijk al mee ophouden. Petrovic sprak, terwijl hij nog maar eens een Marlboro Light aanstak, over een Mission Impossible.

 

 

 

Alles is terug te voeren op kwaliteit; zowel op het veld als in de leiding

Geen enkel idee

Hoe moet het nu verder met ADO Den Haag? Groenendijk en Heesen gaan deze week weer op zoek naar het eigen gezicht. Of dat genoeg is, valt zeer te betwijfelen. Wie ADO ziet spelen, herkent niks: geen enkel idee wat de ploeg nou wil bij balbezit en balverlies, er valt geen lijn te ontdekken in druk zetten, in afspraken, in onderlinge afstanden, in niks. Zondag wacht koploper Feyenoord, daarna volgens duels met FC Twente en FC Utrecht, maar het maakt niet uit wie de tegenstander is. Stel dat ADO zich weet te handhaven, dan worden de play-offs een al even ingewikkeld karwei en je kunt het de spelers niet eens kwalijk nemen. Alles is terug te voeren op kwaliteit; zowel op het veld als in de leiding. De onrust rond Wang en de aandelen, de rechtszaken, de blunders op commercieel gebied en het gebrek aan liquide middelen hebben wel degelijk hun invloed gehad. Het lot van ADO ligt in handen van een nieuwe trainer die volgens zijn vorige werkgever eerder al aan druk ten onder dreigde te gaan, een manager voetbalzaken zonder geld en een directeur die alleen maar bezig is te overleven en er vooral voor zichzelf zit. Alleen een wonder kan ADO Den Haag nog redden.